W ostatnim czasie systematycznie rośnie zainteresowanie wyrobami kosmetycznymi zawierającymi składniki pochodzenia naturalnego. W dużej mierze jest to związane z alergiami skóry, które coraz częściej kojarzone są ze związkami syntetycznymi. Popularnymi surowcami naturalnymi są olejki eteryczne.
Obecnie pod pojęciem olejku eterycznego rozumiemy mieszaninę wtórnych metabolitów roślin, pozyskiwaną z różnych ich części, na drodze destylacji z parą wodną lub hydrodestylacji. Wyjątek stanowią owoce cytrusowe, z których wydziela się tego typu surowce poprzez wyciskanie ich owocni.
Surowce te mogą zawierać od kilku do kilkuset składników. Pod względem chemicznym stanowią one kompozycję różnorodnych związków chemicznych: ketonów, aldehydów, alkoholi, estrów, laktonów, węglowodorów.
Ich cechami charakterystycznymi są zarówno zapach, jak również wielokierunkowa aktywność biologiczna, dzięki czemu znajdują szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach naszego życia. Obecnie pozyskuje się około 300 olejków eterycznych, jednak tylko kilkadziesiąt z nich ma walory użytkowe.
Surowce tego segmentu wykorzystywane są w medycynie, aromaterapii, przemyśle spożywczym, perfumeryjnym, a także – coraz częściej – kosmetycznym.
W kosmetyce olejki eteryczne można znaleźć pośród składników preparatów do pielęgnacji skóry. Odpowiednio dobrane, poprawiają jej wygląd, wygładzają, zmniejszają zmarszczki, w zależności od potrzeby rozjaśniają ją lub przyciemniają.
Łagodzą lub zmniejszają one także niektóre dolegliwości skórne, takie jak: infekcje, podrażnienia, alergie, łojotok. Zapewniają korzystne efekty w przypadku pękających naczynek. Przynoszą ulgę w poparzeniach, w tym również słonecznych. Olejki eteryczne stanowią także efektywne składniki preparatów – szczególnie przeciwłupieżowych – do włosów. Poprzez poprawę wyglądu, jak również oddziaływanie na zmysł węchu korzystnie wpływają na stan psychiczny użytkowników.
Najbardziej popularne olejki
Jednym z ważniejszych olejków wykorzystywanych w kosmetyce jest olejek różany. Pozyskiwany jest on z płatków róży, m.in. róży damasceńskiej - Rosa damascena. Jest to surowiec charakteryzujący się pięknym zapachem. Działa pielęgnacyjnie, przeciwzapalnie, kojąco, wygładza zmarszczki, usuwa objawy zmęczenia, uspokaja cerę wrażliwą. Jest szczególnie przydatny w przypadku skóry starzejącej się, wysuszonej i wiotkiej. Cechuje go także działanie lecznicze. Jego zastosowanie przynosi pozytywne efekty w przypadku dermatoz, ran, poparzeń.
Spośród olejków eterycznych na uwagę zasługuje, charakteryzujący się także wyjątkowo pięknym zapachem, surowiec pozyskiwany z kwiatów hiszpańskiego drzewa pomarańczy gorzkiej Citrus bigaradia Risso, znany jako olejek neroli. Zastosowany w recepturach preparatów pielęgnacyjnych wspomaga regenerację komórek skóry, poprawia jej elastyczność, spłyca zmarszczki, opóźnia proces starzenia, wzmacnia naczynia krwionośne. Pozytywnie wpływa na zmysły – odpręża. Najczęściej można go spotkać w preparatach regeneracyjnych, łagodzących skutki starzenia.
Pośród składników kosmetyków często pojawia się olejek cytrynowy (Citrus limonum), który działa wybielająco, ściągająco, reguluje pracę gruczołów łojowych. Cechują go ponadto właściwości przeciwpotowe, a także maskujące nieprzyjemne zapachy.
Można w nich również spotkać olejek rumianku rzymskiego (Anthemis nobilis), o działaniu łagodzącym, kojącym, który znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry suchej, delikatnej, szorstkiej, podrażnionej.
Olejki mogą także pełnić funkcję czynnika chłodzącego. Jednym z najważniejszych przedstawicieli tej grupy jest olejek miętowy (Mentla piperita), który nie tylko zapewnia efekt chłodu, dając długotrwałe uczucie świeżości, ale także działa antyseptycznie.
Do preparatów kosmetycznych chętnie wprowadzany jest również olejek lawendowy (Lavandula officinalis). Surowiec ten stymuluje podziały komórkowe, normalizuje ilość wydzielanego łoju, przyspiesza proces gojenia oparzeń, w tym także słonecznych, pomaga zwalczać trądzik, hamuje łysienie.
Przy likwidowaniu rozstępów skóry wykorzystuje się cenne właściwości olejku geraniowego (Geranium L.), który poprawia gospodarkę płynami, zwalcza cellulitis. Podobne działanie wykazuje także olejek jałowcowy (Juniperus communis).
W przypadku pielęgnacji włosów chętnie stosuje się olejki: rozmarynowy (Rosmarinus officinalis), ylangowy (Cananga odorata), sandałowy (Santalum album) czy też wymieniony już geraniowy i lawendowy.
Właściwości konserwujące
W wyrobach kosmetycznych olejki eteryczne wykorzystywane są również jako substancje konserwujące. Dobierając odpowiedni ich zestaw lub łącząc je z konserwantami syntetycznymi, można obniżyć zawartość tych ostatnich, które mogą być szkodliwe. Spośród olejków charakteryzujących się właściwościami antymikrobowymi należy wymienić m.in. olejek drzewa herbacianego (Melaleuca alternifolia), kanuka (Kunzea ericoides), manuka (Leptospermum scoparium), męczennicy (Passiflora amethystina), cynamonowy (Cinnamomum zeylancium), tymiankowy (Thymus vulgaris), krwawnika pospolitego (Achillea millefolium), czyścicy drobnokwiatowej (Acinos arvensis) czy też wspominany już kilkakrotnie olejek lawendowy.
SPA w domu
Istotną cechą użytkową olejków eterycznych jest to, że większość z nich jest uznawana za bezpieczne dla człowieka. Co istotne – jako produkty naturalne, w odróżnieniu od konserwantów, są one biodegradowalne, a to czyni je przyjaznymi dla otaczającego nas środowiska.
Dzięki olejkom eterycznym możemy przygotować sobie prywatne, domowe SPA. W aptekach coraz częściej pojawiają się specjalne preparaty przeznaczone do kąpieli aromaterapeutycznych. Głównymi składnikami tego typu wyrobów są właśnie profilujące ich działanie olejki eteryczne.
Dodatek olejku eukaliptusowego, sosnowego czy tymiankowego uspokaja nerwy, łagodzi stres. Lawenda, jałowiec oraz cynamon odprężają, zaś mięta i rozmaryn działają rozluźniająco.
Jeżeli biorąc kąpiel, zapalimy sobie w łazience odpowiednio dobrane zapachowo świece lub kominek aromaterapeutyczny, a po kąpieli zastosujemy preparat do masażu ciała, przygotowany samodzielnie na bazie oleju roślinnego i olejku eterycznego, wyjdziemy z łazienki odprężeni i wypoczęci. Olejki eteryczne wywierają bowiem korzystny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne. Mogą one stanowić swoisty lek w przypadku przemęczenia, przygnębienia czy stresu.
Garść ostrzeżeń
Na koniec jeszcze kilka istotnych uwag praktycznych związanych ze stosowaniem olejków eterycznych i pewnymi ograniczeniami, które ich dotyczą.
Ze względu na oddziaływanie na gospodarkę hormonalną kobiety w ciąży nie powinny stosować olejków: cyprysowego, hyzopowego, jałowcowego, kopru włoskiego, lawendowego, majerankowego, melisowego, mięty pieprzowej, rozmarynowego, różanego, rumiankowego, szałwiowego, tymiankowego.
Przed wyjściem na słońce skóra nie może być poddana działaniu olejków: bergamotowego, cytrynowego, grapefruitowego, limetkowego, mandarynkowego, pomarańczowego.
Z powodu dużego wpływu na psychikę, w przypadku dzieci należy unikać olejków: bergamotowego, drzewa herbacianego, drzewa różanego, eukaliptusowego, geraniowego, jałowcowego, rozmarynowego, sandałowego, szałwii muszkatołowej, tymiankowego.
Ostrożnie ze stosowaniem
Wszystkie rodzaje olejków eterycznych należy stosować w niedużej ilości. Jest to zwiazane z ich bardzo dużą aktywnością. Na przykład do kominka aromaterapeutycznego powinno się wlać się od 5 do 10 kropli, do kąpieli od 10 do 15 kropli na wannę, zaś w przypadku masażu stosujemy od 30 do 60 kropli w 100 ml oleju.
Przy zakupie olejków eterycznych powinno się zachować dużą ostrożność. Warto uwżnie przeczytać etykietę. Wymienione w skłądzie naturalne surowce muszą posiadać nazwę, w tym również botaniczną, rośliny, z której zostały otrzymane.
Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż z reguły olejki dobrej jakości nie są tanie. Z tego powodu niektóre z nich, szczególnie te najdroższe, np. olejek różany czy neroli, są rozcieńczane olejami roślinnymi lub alkoholem i w tej postaci sprzedawane. Warto zatem kupować je w sprawdzonych, zaufanych miejscach.
ZAUFANE ADRESY:
http://aloe.aromagroup.pl
http://inspiracje.istore.pl
Wykorzystano materiały: Brud W., Konopacka I., Pachnąca apteka, AW Comes, Warszawa.
Autor: Magdalena Sikora
